زندگی بارتز در روز ۵۲ ساله شدن؛ دیوانه مادرزاد یا کچل الهی؟

میانگین قد یک دروازه‌بان تقریبا ۱۸۷ سانتی متر است؛ پس فابین بارتز با ۱۸۰ سانتی متر قد، دروازه‌بان بلند قامتی محسوب نمی‌شد. همیشه این تصور وجود داشته است که دروازه‌بان‌ها باید قد بلند باشند. معمولا بیشتر آن‌ها بالای ۱۸۵ سانتی متر هستند اما بارتز در طول دورانی مملو از جام‌های متعدد، این باور را نقض کرد. دروازه‌بان فرانسوی توانست به لطف واکنش‌های برق آسا، زمان‌بندی دقیق، چابکی گربه مانندش، هوش بالا، مهارهای تماشایی و بالاتر از همه اعتماد به نفس بی حد و حصرش به عرصه برجسته‌ترین‌‌ها در پست خودش راه پیدا کند.

کچل الهی

در سال ۱۹۹۳ بارتز که ملقب به «کچل الهی» بود، پس از غافلگیری میلان توسط المپیک مارسی، اولین دروازه‌بانی نام گرفت که دستش به جام شیوه جدید لیگ قهرمانان می‌رسید. از آنجایی که بعدها جام قهرمانی لیگ به دلیل دست داشتن در تبانی در مسابقات از مارسی پس گرفته شد، آن جام اولین جام «رسمی» دوران حرفه‌ای بارتز بود. در واقع تا به همین امروز، بارتز هنوز هم کوتاه‌ قدترین دروازه‌بانی است که دستش به جام قهرمانی لیگ قهرمانان نوین رسیده است.اشتفان کلوس از بروسیا دورتموند، هم اندازه او بود!

در سطح باشگاهی، بارتز به مارسی وفادار ماند و به آن‌ها کمک کرد تا به لوشامپیونه برگردند (آن‌ها در سال ۱۹۹۴ به دلیل تبانی اشاره شده به دسته پایین‌تر فرستاده شده بودند) و سپس به موناکو رفت تا به آن‌ها در راستای کسب چند مقام قهرمانی در لیگ کمک کند. بارتز در سال ۲۰۰۰ در ازای ۷.۸ میلیون پوند که رکورد پرداختی در بریتانیا برای یک دروازه‌بان به شمار می‌رفت به آن سوی آب‌ها رفت. او چشم سر الکس فرگوسنی را گرفته بود که در موردش گفت: «خوشحالم که فابین به ما پیوسته است. جدای از مهارت‌های فوتبالی، او شخصیتی دارد که مناسب بازی کردن در بالاترین سطح است.» مربی اسکاتلندی اشتباه نمی‌کرد.

آغاز ماجراجویی بارتز

سرالکس فرگوسن پس از گذراندن یک دوره دشوار در منچستریونایتد، به دنبال این بود تا سلط خود را بر روی لیگ برتر اعمال کند و دوران پسا پیتر اشمایکل همان چیزی بود که فرگوسن را به فکر فرو برده بود. چندین دروازه‌بان بزرگ در آستانه پوشیدن پیراهن منچستریونایتد قرار گرفتند تا اینکه بالاخره در سال 2005 ادوین ‌فن درسار آرامش را به سرالکس هدیه کرد. فرگوسن در زمان جدایی اشمایکل، دروازه‌بان هلندی آژاکس را زیر نظر گرفته بود اما مارتین ادواردز رئیس باشگاه منچستریونایتد پیش دستی کرد و با مارک بوسنیچ سنگربان استرالیایی استون ویلا به توافق رسیده بود.

دوران بوسنیچ در اولدترافورد فاجعه محض بود و سرالکس در زندگی نامه خود با وجود همکاری با جوزپه روسی، اریک جمبا جمبا و دیون دابلین، فقط همکاری با یک بازیکن را «وحشتناک» عنوان کرد.

در سال 2000 شیاطین سرخ با یک چهره عجیب روبه‌رو شدند. در حالی که آنها به دنبال کارلوس روآ بودند، سنگربان تیم ملی آرژانتین احتمال انتقالش به منچستریونایتد را به دلیل احتمال پایان رسیدن جهان در شروع سال 2000 رد کرد و منچستریونایتد به سراغ یک گزینه جدید رفت. چهره عجیب و غریب و طاس فابین بارتز باعث شده بود تا همه رسانه‌ها بیش از پیش به انتقال این سنگربان از موناکو توجه نشان دهند.

خودش هم به همین دلیل محروم شد. پیراهن شماره یک آبی‌ها به بارتز پس داده شد و او تا یک دهه آن را رها نکرد.

به محض ورودش، فشار ناشی از جایگزینی بهترین شماره یک باشگاه را رد کرد: «اشمایکل دروازه بان بزرگی بود. من باید قوی باشم اما جانشینی او را دلهره آور نمی‌دانم. من قبلاً در فینال جام جهانی و فینال لیگ قهرمانان اروپا بازی کرده‌ام و هیچ چیز مرا آزار نمی‌دهد.»

فرگوسن به وضوح از ورود بارتز خوشحال بود و به صراحت اعلام کرد شخصیت و ویژگی‌های بارتز همان نکته‌ای است که ماسیمو تایبی و بوسنیچ فاقد آن هستند. البته فرگوسن فراموش کرده بود یک دروازه‌بان علاوه بر داشتن شخصیت برنده، باید کمی خونسرد و امن هم باشد؛ ویژگی‌هایی که در بارتز هرگز دیده نمی‌شد. او در زمانی که تنها 21 سال داشت، جام قهرمانی اروپا را با بسته نگه داشتن دروازه مقابل میلان به کلکسیون افتخارات مارسی اضافه کرد. مارسی البته بعدا به دلیل رسوایی تبانی که منجر به سقوط شد از رقابت در سطح اول فوتبال فرانسه محروم شد و بارتز برای نشان دادن حسن نیت و وفاداری خود با این تیم به لیگ 2 فرانسه رفت و در سال 1995 به موناکو نقل مکان کرد تا 2 قهرمانی در لیگ یک فرانسه را به دست آورد. او به تا پیش از انتقال به منچستریونایتد به تمام افتخارات ممکن رسیده و کارنامه او غیرقابل تردید بود.

اولین فصل او در لیگ برتر موفقیت بزرگی به حساب آمد و به باشگاه جدیدش کمک کرد تا به عنوان سومین دوره متوالی قهرمان شود. بیرون آمدن از دروازه و بازی با پا چیزی بود که در فوتبال انگلیس احساسات را برانگیخته می‌کرد و هیچکس چنین رفتار جسورانه‌ای از یک دروازه‌بان ندیده بود. او از اعتماد به نفس منفجر شده بود و با دریبل‌هایش به مهاجمان تیم حریف طعنه می‌زد. توانایی یک دروازه‎بان با پاهایش یک ضرورت در دنیای مدرن است. در شرایط فعلی ادرسون و مانوئل نویر به مانند «آب خوردن» با کنترل توپ رفتار می‌کنند؛ کاری که بارتز 20 سال پیش انجام می‌داد و آغازگر تغییر در کیفیت دروازه‌بان‌ها بود.

او چند ماه بعد از اینکه توانست مدال طلای جام ملت‌های اروپا را به کلکسیون افتخاراتش اضافه کند، راهی اولدترافورد شد. با این حال، قبل از ورود دروازه‌‎بان قهرمان جهان به انگلیس، علائم نگران‌کننده‌ای وجود داشت. بارتز که همیشه تیتر اول بود، سال 1996 به دلیل مثبت بودن آزمایش حشیش به مدت 2 ماه محروم شد . جای او در تیم فرانسه توسط برنارد لاما گرفته شد که یک سال بعد خودش هم به همین دلیل محروم شد. پیراهن شماره یک آبی‌ها به بارتز پس داده شد و او تا یک دهه آن را رها نکرد.

بارتز در فصل اولش شاید قهرمان شد اما هرگز تیتر رسانه‌های انگلیسی را فراموش نمی‌کنند؛جایی که در یک چهارم نهایی جام حذفی، هنگامی که پائولو دی‌کانیو قبل از تک به تک با بارتز از تله آفساید گریخته بود و به راحتی توپ را به دروازه بارتز رسانده بود در همین زمان بارتز خوابش برده بود و به سراغ داور رفت. برایتان قطعا سوال است که دلیل رفتار بارتز چه بود؟ او بدون هیچ توجه به تصمیم داور، معتقد بود دی‌کانیو در موقعیت آفساید بوده و به همین دلیل بازی را رها کرده است.

ماه عسل او در منچستریونایتد یک فصل بیشتر طول نکشید و سندروم فصل دوم همان چیزی بود که کابوس شب‌های بارتز شد. تمام مهاجمان لیگ انگلیس از نمایش‌های پرریسک او آگاه بودند و هر کاری برای اذیت کردن او انجام می‌‎دادند. اشتباهات او مقابل دپورتیوو لاکرونیا و آرسنال تردیدهای زیادی برای فرگوسن ایجاد کرد. تیری هانری هموطن و دوست صمیمی‌اش که در آرسنال بازی می‌کرد، اصلی‌ترین حمایتگر او در انگلیس بود اما زمانی که با بی‌رحمی بالای سر بارتز لبخند می‌زد تا سومین گل آرسنال را به ثمر برساند هیچ وقت از یادها پاک نمی‌شود و از آن خنده‌دارتر زمانی بود که انگشتش را به سمت هواداران آرسنال بالا برد. این رفتار کافی بود تا رسانه‌های انگلیس او را شبانه با کلماتشان قتل عام کنند.

فرگوسن به مانند همیشه از بازیکنش حمایت می‌کرد و سعی داشت تا روحیه‌اش را بازیابی کند اما این حمایت دائمی نبود. شبی که رونالدو نازاریو با هت‌تریک مقابل منچستریونایتد، نقش اول تئاتر رویاها بود، شبی که بارتز خودش فهمید دیگر قرار نیست برای منچستر به میدان برود. فرگوسن از اشتباهات او عصبانی بود و روی کارول تا پایان فصل جایگزین او شد. جست‌و‌جو برای جانشین اشمایکل دوباره شروع شد و از آن سمت، بارتز چمدانش را برای یک سفر دیگر بست.

بارتز به مارسی بازگشت و البته تنها نبود. او همراه با جنجال‌های خاصش به جنوب فرانسه بازگشت. پرتاب آب دهان به سمت داور مراکشی باعث محرومیت 6ماهه بارتز و دوران او در ولودروم تمام شد. بارتز که از انتقال به تولوز برای نزدیک شدن به مادر بیمارش ناامید بود، با اکراه بازنشسته شد و تنها چند ماه بعد با نانت به توافق رسید. تنها 4 ماه پس از حضور او در نانت، درگیری با یکی از هواداران فرار این دروازه‌بان دردسرساز را رقم زد و قراردادش توسط باشگاه از بین رفت.

قطعا کسی که با فرانسه دوباره به فینال جام جهانی رسید فراموش نمی‌شود اما حضور او در مسابقات اتومبیل رانی باعث شد تا ثابت شود پیش از دروازه‌بان بودن، یک دیوانه محض است.

روانکاویِ ذهن بارتز

بارتز به عنوان یکی از ۱۳ دروازه‌بانی که قهرمان لیگ برتر شده‌اند، کوتاه قدترین آن‌ها به شمار می‌رود. در واقع او تنها دروازه‌بان زیر ۶ فوتی است که دستش به پر زرق و برق‌ترین جام انگلیس رسیده است؛ جامی که او در طول حضورش در انگلیس، 2 بار آن را لمس کرد. عزم و اراده‌اش برای به وجد آوردن مخاطب، باعث شد این دروازه‌بان اغلب با حرکات تحریک آمیزش حریفان را عصبانی کند؛ البته هر از گاهی سرگرم کردن مخاطب باعث می‌شد تا به تیمش ضرر بزند. 2 اشتباه محرز در جریان شکست تیم مقابل دپورتیوو لاکرونیا در لیگ قهرمانان، نمونه برجسته‌ای از ضعیف‌ترین بخش کار اوست.

بارتز از بعد روانی در فوتبال به بالاترین سطح رسیده بود؛ به ویژه با اشاره کردن به جهتی که بازیکنان مقابلش می‌خواستند پنالتی خود را به آنجا بفرستند. البته یک مورد مفتضحانه هم وجود دارد؛ جایی که او تلاش کرد در نبرد با پائولو دی کانیو این طور وانمود کند در آفساید قرار داشته اما در نهایت به طرز فجیعی ناکام ماند. بارتز بعدا به مارسی برگشت اما پرتاب آب دهان در یک مورد باعث شد تا 6 ماه محروم شود. سپس دوران کوتاهی در نانت داشت که طی آن درگیری با یک هوادار باعث شد از باشگاه جدا شود.

در عرصه ملی، بارتز به فرانسه کمک کرد تا قهرمان جام جهانی ۱۹۹۸ شود. مربی دروازه‌بانان سابق تیم ملی فرانسه، فیلیپه برگرو گفته است: «همیشه شوخی‌های قبل از مسابقه‌اش را به یاد خواهم داشت. در جام جهانی ۱۹۹۸ و درست قبل از بازی فینال، نقش بر زمین شد و به من گفت زانویش درد می‌کند.» بارتز 2 سال بعد قهرمان جام ملت‌های اروپا شد، سپس در سال ۲۰۰۳ به جام کنفدراسیون‌ها دست پیدا کرد و جام جهانی ۲۰۰۶ را به عنوان نایب قهرمان به پایان رساند. از بین 20 دروازه‌بان متفاوتی که قهرمان جام جهانی شده‌اند، تنها آلدو اولیویری از ایتالیا (با ۱۷۸ سانتی متر قد در سال ۱۹۳۸) کوتاه‌تر از بارتز بود؛ بارتزی که بیشترین بازی به عنوان یک دروازه‌بان را برای فرانسه در جام جهانی انجام داده است و بیشترین کلین شیت را هم برای آن‌ها به ثبت رسانده است (۱۰ مورد). در جام ملت‌های اروپا هم همین جریان است؛ ایوو ویکتور از یوگسلاوی (۱۷۹ سانتی متر) تنها دروازه‌بانی است که بارتز به عنوان یک قهرمان از او قد بلندتر بوده. طرفداران فوتبال همچنین لب‌های غنچه شده لوران بلان و بوسه او بر سر بارتز قبل از هر مسابقه فرانسه را به یاد خواهند آورد؛ رسمی که آن‌ها در منچستریونایتد هم آن را حفظ کردند.

در سال ۱۹۹۶ بارتز پس از مثبت در آمدن مصرف شاهدانه در آزمایش خود، 2 ماه از حضور در مسابقات فوتبال محروم شد. دروازه‌بان فرانسوی اهل دود و دم بود و البته زندگی عاطفی‌اش هم همیشه تیتر نشریات می‌شد. پس از خداحافظی از فوتبال، بارتز به دنبال آدرنالین خود در سال ۲۰۰۸ سراغ مسابقات موتور سواری رفت و در سال ۲۰۱۳ با خودروی فراری خودش قهرمان موتور GT فرانسه شد که یکی از رقابتی‌ترین مسابقات در اروپا به شمار می‌رفت. او همچنین چندین دوره در مسابقات پر ابهت لومان شرکت کرد. چند سانتی متر کوتاهی قد بارتز هرگز مانع از این نشد تا از او به عنوان یکی از بزرگ‌ترین، موفق‌ترین و چشمگیرترین دروازه‌بان‌های نسل خودش یاد کنند.