به بهانه پایان نسل جذاب‌ترین تیم نسل جذاب فوتبال؛ وزش باد سردِ بیگانگی

کمتر کسی باور می‌کند از آخرین قهرمانی اسپانیا در یک تورنمنت معتبر بین‌المللی، حدود 12 سال گذشته باشد. تیمی که تحت هدایت ویسنته دل‌بوسکه موفق شد همه قدرت‌های جهان را کیش و مات کند و به مدت نیم دهه قدرت بلامنازع فوتبال جهان لقب بگیرد، سال 2012 به‌عنوان اولین و آخرین تیم توانست از عنوان قهرمانی‌اش در جام ملت‌های اروپا با موفقیت دفاع کند اما تصور صحنه بالا رفتن جام توسط ایکر مقدس، خاطره‌ای بس دور، بسی نزدیک در ذهن علاقه‌مندان به فوتبال را یادآور می‌شود.

از آن روز تاکنون، تیم ملی اسپانیا در 2 جام‌جهانی به بدترین شکل ممکن از دور مسابقات کنار رفته. در قطر 2022 رویایش را توسط مراکش پایان یافته دیده و در بازی‌های جام ملت‌های اروپا به‌عنوان تیمی که در چشم بر هم زدنی ناگهان تبدیل به دومینِ پرافتخارش شد، نتوانسته به فینال صعود کند. در این مدت رئال مادرید تعداد قهرمانی‌هایش در لیگ قهرمانان اروپا را نه‌تنها 2 رقمی کرده بلکه تعداد جام‌های نقره فام در ویترین افتخاراتش را به 14 عدد افزایش داده و بارسلونا یک بار دیگر قهرمانی در معتبرترین تورنمنت باشگاهی قاره را به چنگ آورده اما تیم ملی، چیزی جز قهرمانی تورنمنت دوستانه برای افتخار کردن در طول بیش از یک دهه نداشته است.

خیلی دور، خیلی نزدیک

نسل طلایی فوتبال اسپانیا، سال 2008 برای دومین بار در تاریخ و نخستین بار در هزاره سوم به عنوان قهرمانی قاره رسید و سال 2012 در خاک اوکراین با موفقیت از عنوان قهرمانی‌اش با در هم کوبیدن ایتالیا دفاع کرد. بین ۲ قهرمانی یورو، لاروخا نخستین قهرمانی جهان را هم از نسل طلایی‌اش هدیه گرفت تا بسیاری علاقه‌مندان به فوتبال را با انتخاب تیم ملی اسپانیا به‌ عنوان تیم موردعلاقه‌شان تنها بگذارد. اکنون اما در جهانی که همه‌گیری کرونا ویروس را پشت سر گذاشته و بسیاری از هوادارانی که آخرین قهرمانی تیم ملی کشورشان در جام ملت‌های اروپا را تماشا کردند، به کام مرگ کشانده دیگر حتی خبری از خاک کی‌یف در تمامیت ارضی اوکراین نیست.

کشوری که روزگاری به آندری شوچنکو می‌بالید و مردمانش برای تماشای هنرنمایی ماتادورها مقابل آتزوری راهی استادیوم ملی در پایتخت می‌شدند، بیش از یک سال است در جبهه‌های جنگ علیه تجاوز ارتش روسیه ایستاده و برای نگه داشتن آخرین چنگ از خاک اوکراین در اختیار خودشان، جان می‌فشاند. کی‌یف، بی‌رحمانه زیر بمباران هوایی ارتش متجاوز قرار گرفته و همزمان با خواندن این متن، کمتر از 24 ساعت از مرگ 2 شهروند اوکراینی به‌دنبال آخرین بمباران هوایی شبانه پایتخت می‌گذرد.

سرخیو راموس به‌عنوان مدافع مستحکم لاروخا در آن مسابقات در دوراهی حضور در عربستان سعودی یا شرق اسپانیا برای ادامه فوتبال باشگاهی مردد مانده و درحالی که اینیستا هنرش را با اماراتی‌ها تقسیم می‌کند، ژاوی دومین فصل مربیگری‌اش در بارسلونا را پس از فتح لالیگا در قامت سرمربی و با اندوختن تجربه از السد قطر پشت سر می‌‎گذارد. فرناندو تورس پله‌های مربیگری را در اتلتیکو یکی پس از دیگری طی می‌کند و داوید ویا، ترجیح داده به تیم‌های فوتبال هند مشاوره دهد. یک دهه پس از شنیدن دیالوگ «مگر هند هم فوتبال دارد؟» پاسخ این سوال در جهانی که هرگز شبیه به روزهای نه چندان دور گذشته‌اش نیست، مشخص شده و نه‌تنها فوتبال به سرزمین بالیوود رسیده، بلکه امکانات این کشور هم مردمان هند را به در اختیار گرفتن میزبانی متمرکز از دور گروهی لیگ قهرمانان آسیا امیدوار نگاه داشته است؛ رویایی که این روزها برای نایب قهرمان‌ها و قهرمان سابق فوتبال قاره کهن، دست‌نیافتنی‌تر از همیشه است.

آن روز و همزمان با این سوال طعنه‌آمیز، جوردی آلبا به‌تازگی از والنسیا به بارسلونا پیوسته بود، خوان ماتا پیش از محبوب شدن در جمع یونایتدی‌ها هنوز پیراهن چلسی را بر تن می‌کرد، فرناندو تورس داغ ترک لیورپول به مقصد چلسی را به جگر قرمزهای آنفیلد گذاشته بود و تعداد گل‌های داوید سیلوا در جمع سیتیزن‌ها با چاشنی حضور در لیگ قهرمانان اروپا هنوز از یک تجاوز نکرده بود. آنها واقعاً گلزنان فینال بودند؟! مقابل ایتالیایی که چزاره پراندلی را روی نیمکت می‌دید و علاوه بر بهره‌مندی از استعدادی جوان چون ماریو بالوتلی از موهبت حضور پیرلو و دروسی بهره‌مند بود؟ بله!

حالا اما سیتی با نازیدن به مجسمه داوید سیلوا در خارج از استادیوم در جایگاه اسطوره باشگاه، موفق شده تحت هدایت پپ سه‌گانه فوتبال اروپا را پس از سلطنت بلامنازعه بر لیگ برتر انگلیس به چنگ بیاورد و سرمربی که به‌تازگی بارسلونا را پس از 2 قهرمانی قاره ترک کرده بود، در اوج خوشبختی قرار گرفته است. همزمان، قطر با برگزاری جام‌جهانی یک سور به روسیه زد و ستارگان جهان فوتبال، در اوج جوانی هم به‌جای پیوستن به لیگ برتر انگلیس ترجیح به دریافت دلارهای نفتی در عربستان سعودی دارند.

جوردی آلبا، آخرین بازمانده از تیم قهرمان یورو 2012 بود که او هم به دنبال لئو مسی و همچون سرخیو بوسکتس راهی آن سوی آتلانتیک شده تا در ترکیب قعرنشین لیگ ام‌ال‌اس به گسترش فوتبال در اینتر میامی کمک کند. اسپانیا سال 2012، با در دست داشتن لقب مدافع عنوان قهرمانی، تورنمنت را با قرار گرفتن در گروه ایتالیا و کرواسی آغاز کرد و موفق شد نه‌تنها به عنوان صدرنشین از دور گروهی صعود کند، بلکه همچون ایتالیا بدون باخت راهی جمع 8 تیم برتر تورنمنت شد.

نبرد جی جی بوفون افسانه‌ای با همتایش ایکر کاسیاس روی خط دروازه 2 تیمی که مجموع گل‌های خورده‌شان در دور گروهی از 3 تجاوز نمی‌کرد، جذابیتی ویژه به تورنمنت بخشیده بود و بهترین خطوط دفاعی مسابقات، راهشان را تا دیدار فینال ادامه دادند. ایتالیا تا فینال تنها یک گل از آلمان دریافت کرد و با کلین‌شیت مقابل انگلیس به دیدار نهایی رسید اما ایکر مقدس بدون گل خورده در 2 دیدار مقابل پرتغال و فرانسه به دومین مرحله چشم در چشم شدن با بوفون رسید.

سرنوشت دیدار فینال اما کاملاً متفاوت از تقابل دور گروهی 2 تیمی بود که با تساوی یک بر یک به میزبانی گدانسک تورنمنت را آغاز کرده بودند. در پایان تورنمنت در آن دیدار تکراری، شاگردان دل‌بوسکه آسمان آتزوری را مجبور به خون گریستن می‌کردند و 4 گل با شکافتن عمق خط دفاع مستحکم لاجوردی، اسپانیا را تبدیل به جذاب‌ترین تیم جهان کرده بود. تیمی که با دست یافتن به سومین عنوان قهرمانی، کنار آلمان به‌ عنوان پرافتخارترین تیم قاره جا خوش کرد. آن روزها نه خبری از بازی‌های رسانه‌ای برای به حاشیه کشاندن قهرمانی تیم اسپانیا برای نخستین بار در فوتبال جهان تحت ریاست آنخل ماریا ویار بود و درحالی که هنوز تیم ملی فوتبال زنان اسپانیا حضور در جام‌جهانی را تجربه نکرده بود، روبیالس تا به این اندازه شادی مفرط و از خود بیگانگی را به‌عنوان یکی از نایب رئیس‌های یوفا پشت سر نگذاشته بود.

حالا تا فرا رسیدن یورو 2040، درست به همان اندازه فاصله داریم که از جام‌جهانی 2006 و واپسین قهرمانی ایتالیا در جهان می‌گذرد. اینکه فوتبال در این فاصله چه تغییراتی داشته و تا 17 سال آینده چگونه خواهد بود، جای بحث بسیار دارد. اصلاً تا آن زمان فوتبالی به آن شیوه که ما دوستش می‌داشتیم وجود خواهد داشت یا نه؟ هرچه باشد، بدون شک جهان فوتبال، هنوز چیزی نگذشته دلتنگ پاس‌های دقیق اینیستا و ژاوی به پشت مدافعان ایتالیا، فرار مدافع چپ جلو کشیده لاروخا به سمت دروازه جیجی، بغل پای دقیق فرناندو تورس و از خود گذشتگی «ال‌نینیو» برای گلزنی خوان ماتا به قیمت از دست رفتن شانس کسب عنوان آقای گلی مسابقات می‌شود! دیر نیست روزی که قهرمانی مسی در جام‌جهانی به همین اندازه، خاطره‌ای دور و غیر قابل تصور باقی بماند. کاش حداقل تا آن روز، فوتبال تا به این اندازه با فوتبال بیگانه نشده باشد!