به بهانه ۳۲ سالگی فن‌دایک؛ خاطرات مستندوار یک غول

هر گاه یک استعدادیاب، بازیکن بااستعدادی را که به او توجهی نشده به مربی تیم پیشنهاد می‌دهد و از جمله «ما باید این بازیکن را به خدمت بگیریم» استفاده می‌کند، شهرتش در خطر خواهد بود. ارتباطات، داده‌ها و شواهد قانع‌کننده از امکانات مهم یک استعدادیاب به حساب می‌آیند اما امتیاز هیچ چیز بالاتر از حس غریزی درباره این‌که چه بازیکنی یک خرید مناسب خواهد بود، نیست.

وقتی «جان پارک» در سلتیک کار می‌کرد، پس از ناهار با اعضای کادر فنی جلسه داشت و شواهد و نظراتش را درباره یک یا 2 بازیکنی که اخیرا پسندیده، می‌داد و آماده می‌شد تا با شوخی‌های مهربانانه همکارانش روبه‌رو شود. گری پارکر، کمک مربی تیم می‌گفت:« بیا اینجا پارکر، امروز چه چیز مزخرفی برای ما داری؟» پارک می‌خندید و پاسخ او را می‌داد و سپس همگی می‌نشستند تا فیلم بازی‌ها را تماشا کنند.

احیاگر فوتبال اسکاتلند

این اتفاقات در سال 2013 رخ می‌داد. نیل لنون اولین فصل حضورش در تیم را پشت سر می‌گذاشت و پارکر و یوهان میالبی، دستیاران او بودند. پارک به عنوان مدیر استعدادیابی، یکی از اعضای قابل اعتماد حلقه داخلی کادر فنی بود. سلتیک به دنبال جذب یک مدافع میانی می‌گشت و پارک گزینه‌های مدنظرش را به 2 بازیکن در هلند محدود کرد. یکی از آنها مایک فن درهورن بود که 20 سال داشت، قدش 188 سانتیمتر بود و 2 فصل در تیم اول اوترخت توپ زده بود. او چند هفته بعد با قراردادی به ارزش 3.8 میلیون یورو به آژاکس پیوست که بیش‌ترین رقم پرداختی برای یک مدافع هلندی در آن تابستان محسوب می‌شد. به هر حال در آن زمان سلتیک تصمیم گرفت با پرداخت حدود نصف این مبلغ روی فرد دیگری قمار کند. تیم کوچک پارک شامل تیم یافتن ویدئو، آنالیزورها و متخصصان فنی، داده‌های دقیقی را درباره نامی که او پس از توصیه بسیاری از رابطانش در سرتاسر اروپا و سایر کشورها به آنها داد، تهیه کرده بودند. این بازیکن جوان خودش را در خرونینگن مطرح کرد. سن مناسبی داشت و 21 ساله بود. قدش 193 و وزنش 90 کیلوگرم بود و با بودجه باشگاه همخوانی داشت. تک تک جزئیات او نشان می‌داد گزینه بهتری نسبت به فن درهورن است. ویرجیل فن دایک در بین گزینه‌های سلتیک قرار گرفت.

پارک به تماشای بازی او رفت و این اتفاق چند بار دیگر هم تکرار شد. پارک گفت:«ما برای تماشای عملکرد او در چند بازی رفتیم. در یکی از این دیدارها، او به صورت خاصی مدام می‌خواست توپ را به دست آورده و کنترل موقعیت را در دست بگیرد. به تماشای بازی‌های او ادامه دادیم. خوب، بد، معمولی، خوب، خوب، خوب. او گاهی توپ را لو می‌داد. زیبایی کار اینجا بود که اهمیتی نداشت در چه شرایطی بود. همیشه آمادگی داشت که توپ را گرفته و شرایط را برای تیمش مهیا کند. اعتماد به نفسش عالی بود. اگر اشتباه می‌کرد یا توپ را از دست می‌داد، آشفته نمی‌شد و به سراغ دیگری می‌رفت. چنین ویژگی برای یک مرد جوان و پس گرفتن توپ از خط دفاع خیلی خاص است. مدافعان میانی مسن‌تر در این شرایط خسته می‌شوند و به دنبال توپ نمی‌روند تا کمی استراحت کنند. او اینطور نیست.»

علاقه این استعدادیاب به او بیش از پیش شده بود: «او تمام ویژگی‌های مورد نیاز را داشت. هیچ نقطه ضعفی وجود نداشت. قدرت پاس‌دهی او فوق‌العاده بود. وقتی فن‌دایک را مقابل یک حریف خوب می‌دیدیم، می‌فهمیدیم در حال تماشای یک فوتبالیست باکلاس هستیم. سبک بازی در هلند 3-3-4 بود و شرایط برای او دشوار به نظر می‌رسید. 2بازیکن تنومند به سمتش می‌آمدند و به دنبال دومین اشتباه او یا هر چیز دیگری بودند اما او همیشه می‌دانست که خطر کجاست و سعی می‌کرد در بین خطوط از آن عبور کند.»

پارک 64 ساله به صورت حرفه‌ای فوتبال بازی نکرده و در دانشگاه کالدونین گلاسکو مدیر «آی تی» بود تا این‌ که در اواسط دهه 40 زندگی‌اش تصمیم گرفت از این کار انصراف دهد و به دنبال مربیگری و استعدادیابی برود. او در آکادمی همیلتون و سپس مادرول با بازیکنان جوان کار کرد و سپس مدیر آمادگی جوانان در هیبرنیان شد.

هیچ استعدادیاب فعالی در حال حاضر با رکورد او در اسکاتلند برابری نکرده است. او به پیدا کردن یا پیشرفت بازیکنان تیم ملی اسکاتلند شامل گری اوکانر، اسکات براون، استیون ویتکر و استیون فلچر در هبرنین کمک کرد. در عین حال جورجیوس ساماراس، ویکتور وانیاما، کی سونگ یونگ، کریس کومونس و موسی دمبله جزو بازیکنان درخشانی بودند که او در طول 9 سال حضور در سلتیک، آنها را کشف کرد.

وقتی لنون اشتیاق پارک برای فن دایک را دید، شواهد را با دقت بررسی کرد: « وقتی تیمِ بخش نقل و انتقالات، فیلم‌هایی از او را به من نشان دادند، فکر کردم به ریو فردیناند بعدی تبدیل خواهد شد» سپس از نزدیک به تماشای بازی او نشست. لنون هنوز عدم اعتقادش را به یاد دارد. فن‌دایک با قیمتی بسیار ارزان در دسترس است و اثری از رقیب استعدادیابی نیست: «با خودت فکر می‌کنی این بچه باید مشکلی داشته باشد. او باید یک چشم خود را از دست داده یا ایرادی شبیه به این داشته باشد.»

درواقع سایرین و خصوصا آژاکس او را زیرنظر داشتند اما هنوز از تصمیم‌شان مطمئن نبوده و نمی‌خواستند قراردادی به امضا برسانند. پس از این‌ که پارک چندین بار غیرمحسوس به تماشای بازی فن‌دایک رفت و لنون او را دید، نوبت میالبی، تنها مدافع میانی سابق در این جمع بود. پارک هنوز واکنش او را به خاطر دارد: «یوهان برگشت و گفت من از بازی و تماشای او لذت بردم. فکر نمی‌کنم او بازی فوق‌العاده‌ای را به نمایش گذاشت اما من او را به خدمت خواهم گرفت. نیل گفت درست است و همین تصمیم گرفته شد. همه هم نظر بودند بنابراین ما نیاز داشتیم با او تماس بگیریم.

ورود ویرجیل به بریتانیا

فن دایک در تاریخ 21 ژوئن 2013 قرارداد 4 ساله‌ای را به مبلغ 2 میلیون پوند با سلتیک به امضا رساند و باید به این موضوع اشاره کرد چشم‌انداز حضور در لیگ قهرمانان جذابیت بسیاری داشت. لنون در آخر اولین جلسه تمرینی او در مجموعه لنونکستاون سلتیک به سمتش رفت و گفت:«از حضور در اینجا لذت ببر پسر. مدت زمان زیادی اینجا نخواهی بود.»

او 2 فصل کامل مانند یک نوجوان قدرتمند در زمین بازی دبستانی‌ها در اسکاتلند به میدان رفت چرا که یک سر و گردن از سایرین بالاتر بود. او بسیار کاربلد و باتجربه بود. گراهام کامنز، مهاجم سابق سنت جانسون به خاطر دارد با ضربه فن دایک به زمین افتاد و این بازیکن به او نگاه کرد و گفت: «نمی‌خواستم به تو صدمه بزنم. من فقط خیلی خوب هستم.» او به اندازه‌ای سریع و قوی بود که می‌توانست در لیگ اسکاتلند یکه‌تازی کند و بیش‌تر اوقات شرایط برایش کسل‌کننده به نظر می‌رسید.

او 2 قهرمانی در لیگ برتر و یک قهرمانی در جام حذفی به دست آورد و همچنین هم تیمی‌های او در سلتیک باعث شدند به جایزه بهترین بازیکن سال دست پیدا کند. پارک احساس می‌کند لنون و فوتبال اسکاتلند به شکل‌گیری او به عنوان یک مدافع کمک بسیاری کردند:«لنی کاتالیزور فن دایک بود. او کاری باورنکردنی برای این بازیکن انجام داد. در اسکاتلند در هیچ دیداری حتی یک دقیقه فرصت نداری. آنها تمام مدت در حال مقابله با تو هستند و من فکر می‌کنم فن دایک در بازی‌های اروپایی چیزهای بیش‌تری هم یاد گرفت.»

پارک پس از 9 سال و نیم حضور در سلتیک در نهایت در سال 2016 و پس از این‌که برندان راجرز، سرمربی تیم از لی کانگرتون به عنوان مدیر استعدادیابی استفاده کرد، از این تیم جدا شد. او کمپانی مشاوره خود را راه‌اندازی کرد و با 2 باشگاه ونکوور وایتکپس و مکابی حیفا همکاری می‌کند. از بین تمام ستاره‌هایی که کشف کرده، فن‌دایک را یک جواهر یگانه می‌داند.

او که آغازگر حضور فن‌دایک در فوتبال بریتانیا پیش از پیوستن به ساوتهمپتون و لیورپول با قراردادهایی به ارزش 11.5 میلیون پوند و 75 میلیون پوند بود، پس از این‌ که فن‌دایک را به «پارک هد» رساند، پیام کوتاهی دریافت کرد:« تو از پس این کار برآمدی. تمام شد، کار به انجام رسید. کادر فنی از این بعد وظیفه مراقبت از او را بر عهده دارند. از تو سپاسگزاریم، خدانگهدار!»