۱۱ نکته‌ای که از دو بازی تدارکاتی ایران آموختیم
تیم ملی فوتبال ایران پس از سال‌ها دوره جدید خود را با امیر قلعه‌نویی به عنوان یک مربی ایرانی آغاز کرده است.
دو مصاف تدارکاتی برابر روسیه و کنیا هم فرصت خوبی برای امیر قلعه‌نویی بود تا بیشتر با چالش‌هایی که با آنها مواجه خواهد شد، روبرو شود و هم فرصت خوبی برای علاقه‌مندان و اهالی فوتبال بود تا با جزئیات بیشتری از تیم ملی در دوره جدید آشنا شوند.
امیر قلعه‌نویی برای این دو مسابقه نام 32 بازیکن را در فهرست اردوی فروردین ماه قرار داد و در طول دو دیدار تدارکاتی برابر روسیه و سپس کنیا 23 بازیکن را مورد آزمایش قرار داد و به این ترتیب فرصت محک زدن 9 بازیکن دیگر که پورحمیدی، حزباوی، آقاسی، حسین‌زاده، مهدی حسینی، احمد نوراللهی، محمدحسین اسلامی، رضا شکاری و سردار آزمون را به دلایل مختلف پیدا نکرد. البته سامان فلاح، محمد عمری و مجید حسینی هم در لیست امیر قلعه‌نویی حضور داشتند که این سه بازیکن نیز با توصیه پزشکان در اردو حاضر نشدند.
با این وصف حالا و پس از پایان فیفادی مارچ (فروردین ماه) می‌توان به نکات قابل توجه و مهمی از دوره جدید تیم ملی اشاره کرد.
۱- ترکیب اصلی تیم ملی پیدا نشد
امیر قلعه‌نویی در اولین اردو به عنوان سرمربی تیم ملی سعی کرد با تعداد نفرات زیاد کار خود را آغاز کند و استفاده کردن از 24 بازیکن و فرصت نرسیدن به 3+8 بازیکن دیگر به خوبی موید این مطلب است. ضمن اینکه بی‌شک بازیکنان دیگری نیز نظیر قایدی، صیادمنش، سلمانی و… مدنظر او قرار دارند که کارش را برای رسیدن به ترکیب اصلی سخت‌تر هم خواهد کرد. قلعه‌نویی البته تجربه گران‌بهای حضور در جام ملت‌های 2007 را همراه خود دارد؛ جایی که برای تشکیل نسلی جدید تلاش کرد، ولی زمان کافی را برای این تغییرات گسترده در اختیار نداشت. چالش محدودیت زمان حالا هم یکی از دغدغه‌های بزرگ قلعه‌نویی است و باید دید از تجربیات خود چطور برای جمع‌بندی سریع برای رسیدن به ترکیب اصلی بهره خواهد برد.
۲- آرایش تیم ملی دستخوش تغییر شد
همان‌طور که انتظار می‌رفت امیر قلعه‌نویی آرایش 3-3-4 را در تیم ملی مورد استفاده قرار داد. این سیستمی است که او در سپاهان و گل‌گهر هم استفاده می‌کرد و با توجه به انعطاف‌پذیری بالایی که در راستای پیاده‌سازی استراتژی سرمربی دارد، در تیم ملی هم مورد توجه سرمربی تیم ملی است. قلعه‌نویی می‌تواند در بازی‌هایی که تفکر دفاعی دارد، با دو هافبک دفاعی تیمش را وارد میدان کند و وینگرهای چپ و راست را هم به مدافعین چپ و راست نزدیک کند و در بازی‌های با تفکر تهاجمی نیز مانند دو دیداری که مقابل روسیه و کنیا دیدیم، با پرس از بالا به دنبال بازپس‌گیری سریع توپ و طراحی حملات به اشکال متفاوت باشد.
۳- دست بالاتر شجاع و کنعانی، نیازمند گلر دوم شد
با توجه به عملکرد تیم ملی در دو مسابقه برابر روسیه و کنیا به نظر می‌رسد بار دیگر شجاع خلیل‌زاده و محمدحسین کنعانی‌زادگان انتخاب‌های اصلی قلعه‌نویی برای پوشش مرکز خط دفاعی باشند. البته که در این پست بازیکن باتجربه‌ای نظیر مجید حسینی می‌تواند تعادل را به هم بزند و بازیکنان جوانی نظیر سهرابیان، حزباوی و آقاسی نیز رقیبانی سرسخت برای این دو مدافع به شمار می‌روند.
در خط دروازه هم با توجه به تجربه موفقی که امیر قلعه‌نویی از کار با نیازمند دارد و او را در ترکیب اصلی دیدار مقابل کنیا قرار داد، می‌توان اینطور نتیجه گرفت که شاید پس از سال‌ها سنگربان سپاهان از دروازه‌بان شماره 3 تیم ملی بودن گذر کرده است. با این وصف اگر بیرانوند همچنان سنگربان اول تیم ملی باشد، از میان حسینی، عابدزاده و پورحمیدی فقط یکی فرصت حضور در جام ملت‌های آسیای 2023 قطر را پیدا خواهد کرد.
۴- شهریار وارد شد، جای طارمی تغییر کرد
استفاده از شهریار مغانلو در راس خط آتش تیم ملی، تصمیم قابل توجهی از سوی کادر فنی بود که در هر دو مسابقه هم تکرار شد. البته این انتخاب در غیاب سردار آزمون صورت گرفت و معلوم است با اضافه شدن این مهاجم به اردوی تیم ملی هم جایگاه اردوی فروردین ماه مغانلو تضمین شده باشد. این انتخاب همچنین سبب می‌شد تا طارمی به صورت آزادانه پشت مغانلو به عنوان بازیکن شماره 10 و به نوعی بازی‌ساز تیم بازی کند، که قدرت دوندگی و جنگندگی مهاجم این روزهای سپاهان در این تصمیم بی‌تاثیر نبوده است. حالا برای کسب شناخت بیشتر از مهاجم اصلی تیم باید در انتظار اردوهای بعدی ماند تا متوجه شد آیا قلعه‌نویی سردار آزمون که ویژگی‌هایی متناسب با سبک بازی این مربی را هم دارد را ترجیح می‌دهد یا شهریار و شکاری با قدرت دوندگی و درگیری بیشتری که از خود نشان می‌دهند، عامل تغییری بزرگ می‌شوند.
۵- پرس شدید از بالا و ابهام در اثربخشی آن
یکی از تفاوت‌های مشخص تیم امیر قلعه‌نویی پرس شدیدی بود که تیم ملی در دو مسابقه برابر روسیه و کنیا در نیمه حریف از خود به نمایش گذاشت. به نظر می‌رسد این روشی است که به طور ویژه مورد توجه امیر قلعه‌نویی قرار دارد، اما هنوز مقابل تیم‌های قدرتمند که مجهز به بازیکنان تکنیکی و سریع هستند امتحان نشده تا بیم شکستن این پرس و دریافت گل را در مقابل حریفان سرسخت‌تر ایجاد کرده باشد. البته که در همین دو مسابقه نیز می‌توان به دیدار برابر کنیا اشاره کرد که اشتباه در خط دوم پرس تیم ملی موقعیت خوبی را برای الونگا فراهم کرد و این بازیکن باتجربه هم با گذر از سهرابیان توانست گل اول بازی را در دقایقی که شاگردان امیر قلعه‌نویی به دنبال گل برتری بودند، ثبت کند.
۶- تفاوت نگاه در استفاده از مدافعان کناری
یکی از دیگر از تغییرات قابل توجه تیم ملی در دوره جدید در مقایسه با دوران حضور کی‌روش و سپس دراگان اسکوچیچ تاکیدی است که این مربی برای اضافه شدن مدافعین چپ و راست به حملات و ارسال‌های آنها دارد. این استراتژی‌ای بود که در هر دو مسابقه تدارکاتی برابر روسیه و کنیا دیده شد، که شاید صادق محرمی در آن خیلی نسبت به حاج‌صفی، زکی‌پور، رضائیان و نورافکن موفق نبود.
چالش دیگر کادر فنی تیم ملی در این روش پر کردن جای خالی مدافعین کناری پیش‌تاخته است که باید راهکار موثری برای آن در نظر گرفته شود، تا تیم ملی در بازی‌های بزرگ به یکباره اسیر این نگاه نشود.
۷- راه دور و دراز برای شناخت مثلث میانی
نکته قابل توجه بعدی در ترکیب تیم ملی پست هافبک دفاعی است. امیر قلعه‌نویی نشان داده در بخش میانی زمین همواره به حضور یک بازیکن تکنیکی و یک بازیکن جنگنده علاقه دارد. این مربی به طور تلویحی در نشست خبری نیز به این موضوع اشاره کرد. یاسین سلمانی و سامان قدوس به استثنای بازیکنانی که بازی کردند و فرصت بازی پیدا نکردند، دو گزینه دیگر در دسترس امیر قلعه‌نویی به شمار می‌رود که حدس زدن مثلث میانی اصلی تیم ملی فوتبال ایران را از تمامی مناطق دیگر زمین دشوارتر کرده است.
۸- درخشش محبی کار قلعه‌نویی را دشوار کرد
محمد محبی درخشش خیره‌کننده‌ای در دو مسابقه تدارکاتی روسیه و کنیا داشت تا بار دیگر این سوال ذهن فوتبال‌دوستان را به خود مشغول کند که چرا کی‌روش فرصت حضور در جام جهانی را از این ستاره مستعد فوتبال ایران بگیرد. این هافبک مهاجم بوشهری که توسط امیر قلعه‌نویی جذب سپاهان شد، حالا ترافیک را در پست وینگرهای تیم ملی فشرده‌تر کرد و کادر فنی باید از میان نفراتی مانند ترابی، جهانبخش، قلی زاده، امیری و حتی مهدی طارمی تنها دو انتخاب برای حضور در ترکیب اصلی داشته باشد؛ تصمیمی که اصلا کار ساده‌ای نیست.
۹- تغییر توجه از لژیونرها به لیگ داخلی
امیر قلعه‌نویی در اولین مصاحبه خود پس از حضور در اردوی تیم ملی از اهمیت توجه به لیگ داخلی گفت و اینکه با توجه به شناختی که از این مسابقات دارد، توجه ویژه‌تری نسبت به مربیان قبلی به آن خواهد داشت. با این حال اگر نمایش محمد محبی را به عنوان یکی از لژیونرهای فوتبال ایران که ممکن است دوباره به پرتغال بازگردد را فاکتور بگیریم، اثرگذاری بازیکنان لژیونر در آهنگ حرکتی تیم ملی انکارشدنی نبود و هنوز هم می‌توان گفت ستاره‌های تیم همان بازیکنان قدیمی هستند.
۱۰- تغییرات نگران‌کننده و هشداردهنده مدل بازی
در هر دو مسابقه ایران برابر روسیه و کنیا و به ویژه نیمه اول کنیا صحنه‌هایی به چشم خورد که بازیکنان تیم ملی و به ویژه مهره‌هایی که از آنها توقع بیشتری می‌رود، سعی داشتند با حمل توپ و قدرت تکنیکی خود توپ را در مصاف نفر به نفر جلو ببرند که به نتیجه خاصی هم منتهی نمی‌شد. این موضوع به ویژه در یک سوم دفاعی تیم حریف بیشتر دیده می‌شد که باید دید در بازی‌های آینده و با توجه به شناخت بیشتری که کادر فنی به دست می‌آورد، آیا باز هم دیده می‌شود یا خیر.
۱۱- تغییر نسل و جوانگرایی پس از جام ملت‌ها
امیر قلعه‌نویی فقط چندماه و در فاصله‌های کوتاه بازیکنان تیم ملی را تا پیش از ورودی به جام ملت‌های آسیای 2023 قطر در پیش خواهد داشت. این یعنی با وجود نیازی که فوتبال ایران به جوانگرایی دارد و مدام از آن صحبت می‌شود، زمانی برای این تغییر گسترده وجود ندارد و به احتمال فراوان تیم ملی فوتبال ایران شاکله اصلی سال‌های اخیر را حفظ خواهد کرد و با چند بازیکن اضافه مسافر قطر خواهد شد.
