همه چیز درباره اتفاق جالب تعویض پیراهن؛ از لباس تا جوراب و…
تعویض پیراهن یکی از قسمت‌های همیشگی فوتبال است.
حالی که بازیکنان انگلیس با خستگی و به آرامی در تونل ومبلی قدم می‌گذاشتند، بعضی از حریفانی که آنها چند دقیقه قبل در زمین شکست‌شان داده بودند، صبورانه در تونل منتظر گرفتن پیراهن‌شان شدند.
یکی از بازیکنان آندورا به محض ورودِ تریپیه به تونل جلو آمد و در گوش او چیزی زمزمه کرد اما او درخواست گرفتن پیراهن این بازیکن را نداشت و شورت ورزشی‌اش را می‌خواست.
تریپیه هنوز از شوک مطرح شدن این درخواست بیرون نیامده بود که بازیکن بعدی آندورا هم جلو آمد اما این مدافع کناری انگلیس می‌دانست چه چیزی در پیش است و پیراهنش را هم درآورد. این لخت شدن ناگهانی که تصاویرش توسط دوربین‌های تونل ضبط شد، نشانگر فرهنگ مدرن عوض کردن پیراهن فوتبال است و همانطور که تریپیه متوجه شد، این فرهنگ جدید محدود به پیراهن نیست و این فقط بازیکنان نیستند که در این داد و ستد دخیل هستند.
عوض کردن پیراهن و جمع کردن یادگاری حالا اتفاق جدید و عجیبی نیست. اولین عوض کردن پیراهن ثبت شده پس از بازی بین فرانسه و انگلیس در سال 1931 رخ داد؛ وقتی یک بازیکن فرانسوی درخواست عوض کردن پیراهن کرد تا اولین پیروزی تاریخ این کشور برابر انگلیس را در خاطراتش حفظ کند.
اما این اتفاق به مدت چند دهه فقط در مواقع خاص و بیشتر در در دیدارهای ملی رخ می‌داد و تصویر عوض کردن پیراهن پله و بابی مور پس از بازی مرحله گروهی جام جهانی 1970 مکزیک یکی از مهمترین و جذاب‌ترین تصاویر مربوط به عوض کردن پیراهن است؛ نمادی از اتحادی، برادری و احترام متقابل بین این دو اسطوره فوتبال.
در این لحظه کوتاه، قبیله‌گرایی فوتبال که در آن پیراهن باشگاه مقدس است و خون و عرق بازیکنان در دفاع از خودش جذب می‌کند، از میان می‌رود. با این حال همه سرمربی‌ها اجازه انجام این کار را نمی‌دادند و معروف‌ترین آنها سر اَلف رمزی بود. او در جام جهانی 1966 مانع از عوض کردن پیراهن جرج کوهن با آلبرتو گونزالس پس از بازی جنجالی و پرتنش مرحله یک چهارم نهایی برابر آرژانتین در ومبلی شد. سر الکس فرگوسن هم به بازیکنانش در این باره هشدار داده بود چون از نظر او پیراهن منچستریونایتد مقدس بود.
پل مک‌اندرو، مسئول تامین پیراهن و تدارکات لسترسیتی پس از ۲ سال کار به عنوان راننده مربی، توسط مارتین اونیل در سال 1996 به این سمت انتخاب شده بود. او به یاد دارد مربی تیم از این که یکی از بازیکنانش پیراهنش را با حریف عوض کرده بود، چندان خوشحال نشد.
او می‌گوید:«مثال اولی که از عوض کردن پیراهن به خاطر داریم مربوط به استیو والش برابر آرسنال بود. او پیراهن دنیس برکمپ را گرفت. ما تازه شکست خورده بودیم و والش در تونل پیش می‌آمد. پیراهن را به سمت من می‌اندازد و می‌گوید اجازه نده مربی آن را ببیند اما او دید والش پیراهن را برای من انداخت. مارتین پیش از آن که با بازیکنان صحبت کند، آمد تا با من حرف بزند و از من پرسید این پیراهن چه کسی بود. من گفت پیراهن برکمپ بود. او وارد رختکن شد. به شدت والش را تحقیر کرد و گفت این نزدیک‌ترین فاصله‌ای است که در کل بازی با پیراهن برکمپ داشته است.»
با این حال، فرهنگ عوض کردن پیراهن در طول چند دهه گذشته به شکل قابل توجهی رشد کرده. تا جایی که کارمندان باشگاه پس از هر بازی در حال دویدن بین رختکن تیم‌های میهمان و میزبان با چندین پیراهن برای عوض کردن دیده می‌شوند و بعضی از تیم‌ها حتی از قبل درخواست‌هایی برای بعضی از پیراهن‌های خاص ارائه می‌کنند.
مسئولان پیراهن و تدارکات در باشگاه‌های لیگ برتری حتی گروه واتس‌اپی خودشان را دارند و پیش از هر بازی درباره درخواست‌های تعویض پیراهن صحبت می‌کنند.
بازیکنان در هر باشگاه معمولا ۲ پیراهن می‌گیرند تا بتوانند بین ۲ نیمه پیراهن تازه‌ای به تن کنند و اگر پیراهن آسیب دید یا پاره شد، جایگزینی داشته باشند. اگر بخواهند می‌توانند پس از بازی هر ۲ پیراهن را به بازیکنان حریف، دوستان یا آشنایان بدهند یا به خیریه‌ها ببخشند اما باید بهای هر پیراهنی که به عنوان جایگزین داده شده را بپردازند.
اکثر بازیکنان حاضر به عوض کردن پیراهن هستند اما این موضوع درباره همه صادق نیست. بعضی بازیکنان علاقه‌ای به این کار ندارند. سرشناس‌ترین آنها لیونل مسی است که می‌گوید در طول دوران فوتبالش تنها از یک بازیکن خواسته پیراهنش را به او بدهد و او هم زیدان بوده است. او گفت هرگز مشکلی با درخواست تعویض پیراهن نداشته و از دریافت پیراهن‌هایی که به او داده شده، خودداری نکرده و به همین دلیل کلکسیون بزرگی دارد. شاید پیراهن مارک آلبرایتون که پس از بازی بارسلونا و لسترسیتی در اینترنشنال چمپیونزکاپ 2016 در استکهلم به او داده شد در کنار پیراهن زیدان باشد.
آن روز، آلبرایتون تنها بازیکنی نبود که پیراهن مسی را دریافت کرد و به واسطه هماهنگی‌های قبل از بازی برای برآورده کردن سایر درخواست‌ها، جیمی واردی و چند بازیکن دیگر هم پیراهن او را گرفتند.
اما اسطوره‌هایی مانند مسی همیشه به این اندازه سخاوتمند نیستند. معمولا دستیاران تدارکات برای درخواست دریافت پیراهن جلو می‌روند اما یک بار، پس از بازی آتالانتا و یوونتوس رابین گوسنس، مدافع آلمانی، شخصا به عنوان اولین نفر خودش را به کریستیانو رونالدو رساند و خواست پیراهنش را بگیرد.
او در کتاب زندگینامه‌اش به نام رویاها ارزشمند هستند نوشت:«پس از سوت پایان بازی به سمت او رفتم اما رونالدو قبول نکرد. پرسیدم کریستیانو، می‌توانم پیراهنت را داشته باشم؟ او حتی به من نگاه هم نکرد و گفت نه!»
خیلی شرم زده شدم. دور شدم و احساس حقارت داشتم. تا به حال شده اتفاق شرم‌آوری رخ دهد و شما به اطراف نگاه کنید تا بینید آیا کسی متوجه شده یا خیر؟ این حسی بود که من داشتم و سعی کردم آن را مخفی کنم.
اما گوسنس در آخر به پیراهن رونالدو رسید چون هانس هاتبوئر، هم تیمی او، یک پیراهن خرید و گوسنس را در رختکن آتالانتا شگفت‌زده کرد.
فقط پیراهن بازیکنان نیست که بسیاری به آن علاقه دارند. سامی لی، وقتی کمک مربی وست‌برومویچ بود در اخرین بازی فصل 21-2020 از مارسلو بیلسا خواست ژاکتش را به او بدهد و با پاسخ مثبت مواجه شد.
سقوط وست‌برومویچ قطعی شده بود که او این درخواست را پس از شکست برابر لیدز مطرح کرد. بیلسا ابتدا تعجب کرد اما سپس لبخند زد و شروع به بررسی جیب‌هاش کرد تا این تعویض لباس در تونل عملی شود.
گاهی این تعویض پیراهن یک طرفه است و بازیکنی که از او درخواست شده علاقه‌ای به داشتن پیراهن درخواست‌کننده ندارد اما این اقدامی نامحترمانه است و بعضی از بازیکنان بزرگ همیشه روی انجام کامل تعویض پیراهن تاکید دارند.
مک‌اندرو به خاطر می‌آورد:«ما وقتی میکی آدامز سرمربی بود با منچستریونایتد بازی کردیم و همان روز از لیگ برتر سقوط کردیم. لوران بلان، کاپیتان فرانسه، برای آنها بازی می‌کرد و ما جان اشتون جوان را در اختیار داشتیم.»
پس از بازی، جان از لوران پیراهنش را خواست. بلان مرد خوبی است و آن درآورد. جان تشکر کرد و پیراهن خودش را همچنان به تن داشت. لوران طوری به او نگاه کرد که انگار منظورش بود حالا نوبت تو است. جان شرمنده شد و گفت پیراهن من را می‌خواهی؟ بلان پاسخ داد البته!
من دوست دارم فکر کنم که لوران بلان پیراهن جان اشتون را جایی در خانه‌اش آویزان کرده است.
مایکل دافی از داندالک وقتی در اکتبر 2020 در لیگ اروپا برابر آرسنال که تیم محبوب کودکی‌اش بود قرار گرفت، محو حضور ستاره‌های این تیم شد. ماموریت او بلافاصله پس از سوت پایان بازی و شکست ۳ بر صفر شروع شد.
او به اتلتیک می‌گوید: «بلافاصله پس از بازی به سمت پی‌یر امریک اوبامیانگ دویدم تا پیراهنش را بگیرم. بازی نکرده بود اما من او را در تونل دیدم، جلو رفتم و درخواستم را مطرح کردم. گفتم طرفدارش هستم و پیراهنش را خواستم. او گفت این عالی است و پیراهنش را به من داد و پیراهنم را گرفت. امیدوارم او یک روز عکسی از خودش با پیراهن داندالک در استوری اینستاگرامش منتشر کرد. این عالی می‌شود. من پیراهن تیرنی را هم گرفتم چون او را از سلتیک می‌شناختم و او هم یکی از پیراهن‌هایش را به من داد. این عالی است. من آنها را قاب خواهم کرد و برای یادگاری نگه می‌دارم.»
بعضی بازیکنان می‌توانند همان ۲ پیراهن را در تمام طول فصل حفظ کند. یوری تیلِمانس در لستر به بازگرداندن پیراهن‌هایش پس از بازی معروف است و به ندرت پیراهنش را با دیگر بازیکنان عوض می‌کنند. با این حال یک بازیکن جوان قرضی در لستر پیراهن‌های او را برداشت تا این که از قیمت پیراهن برای هر بازی مطلع شد. سپس آن را برگرداند!
بعضی از بازیکنان لیگ برتر شاید مشکلی با عوض کردن پیراهن نداشته باشند اما وقتی باشگاه‌های بزرگ با باشگاه‌های دسته پایین‌تر در رقابت‌های حذفی یا اروپا دیدار می‌کنند، این درخواست‌ها ممکن است بسیار همه‌گیر شود. غیرمعمول نیست باشگاه‌های بزرگ‌تر تمامی پیراهن‌هایی که آورده بودند را در اختیار میزبانی از لیگ‌های پایین‌تر قرار دهند.
وقتی لستر در جام حذفی برابر تیمی از دسته پایین‌تر به میدان رفت، درخواست‌ها برای پیراهن به حدی زیادی بود که سرمربی حریف از آنها خواست تمام پیراهن‌ها را به او بدهند تا بتواند آنها را بر اساس عملکرد فردی بازیکنان بین آنها پخش کند و هیچ درگیری و ناراحتی پیش نیاید. بهترین بازیکن زمین می‌توانست هر پیراهنی که می‌خواست را انتخاب کند.
این مربی چنین کاری را انجام داد تا از دویدن بازیکنان نیمکت‌نشین به داخل زمین برای گرفتن محبوب‌ترین پیراهن‌ها در زمان ترک زمین توسط بازیکنان جلوگیری کند؛ اتفاقی که پس از بازی قبلی آنها مقابل حریفی درجه یک رخ داده بود. لستر تقریبا بدون هیچ پیراهنی برگشت اما پس از آن به درخواست مربی، یک پیراهن واردی که حتی در فهرست تیم برای این بازی نبود برای آنها فرستاد.
مک‌اندرو می‌گوید: «یک بازی در جام حذفی تحت هدایت مارتین اونیل در خانه هیرفورد یونایتد را به خاطر دارم. بازی بدون گل شد و قرار بود تکرار شود. پس از پایان بازی تمام پیراهن‌ها تمام شد. ما آنها را در بازی تکراری شکست دادیم و در رختکن را زده و پیراهن بیشتری خواستند! گرفتن پیراهن در آن روزها دشوار بود. ما فاکس لژر، تولید کننده خودمان را داشتیم اما گرفتن پیراهن جدید همیشه آسان نیست. تولیدکنندگان می‌گفتند پیراهن جایگزین را در روز بازی به ورزشگاه می‌آورند. بنابراین حدود 12 ظهر در فیلبرت استریت بود و من هیچ پیراهنی نداشتم! حس آسودگی خاطر وقتی او از دور پیدا شد، باورنکردنی بود.»
درخواست دریافت پیراهن از طرف بازیکنان تیم‌های دسته پایین‌تر به حدی زیاد شده که باشگاه‌های لیگ برتری نام بازیکنان را در دیدارهای پیش فصل روی پیراهن نمی‌نویسند.
عوض کردن پیراهن معمولا توسط اعضای تدارکات انجام می‌شود اما در فوتبال مدرن که بازیکنان همیشه کسی را از اردوی حریف می‌شناسند(چه هم تیمی سابق باشند یا هم تیمی در تیم ملی) تعویض پیراهن به صورت فردی بین بازیکنان صورت می‌گیرد اما این اتفاق در تونل یا رختکن و پس از سوت پایان رخ می‌دهد.
پروتکل‌های ویروس کرونا باعث شد تعویض پیراهن برای مدتی متوقف شود و از تعویض پیراهن در منطقه قرمز ورزشگاه‌ها ممانعت به عمل بیاید اما حالا این فرهنگ با قدرت قبل، برگشته است.
